Tag: Lalla Vandervelde

De versierde meelzakken in WO I van het Madame Vandervelde Fund springen er voor mij uit. Het maakt me blij te weten dat er een vrouw is geweest die met overtuiging de bevolking van België te hulp is gekomen. Die vrouw is Lalla Vandervelde-Speyer (Camberwell, Engeland, 4 april 1870 – Putney, Engeland, 8 november 1965). Zij is een van de zeer vele vrouwen die vastberaden werkten aan haar doel: zorg voor hulpbehoevende Belgische landgenoten. Ook haar versierde meelzakken vertellen het verhaal van liefdadigheid, dankbaarheid en voedselhulp.
Dit is deel 3 van een serie van drie blogs.
(Lees hier mijn blogs Madame Vandervelde Fund 1 en Madame Vandervelde Fund 2)

De versierde meelzakken komen op verrassende wijze aan bod in de biografie ‘Monarchs and Millionaires’ van Lalla Vandervelde.[1]
Ze reflecteert op haar relatie met Amerikaanse mannen tijdens haar verblijf, wat leidt naar de zakken met meel die ze naar België stuurde en haar naam op deze zakken. Ze verkeerde daarover in angst, omdat de Duitsers niet accepteerden dat er namen van afzenders op de hulpgoederen zouden staan. Het kwam goed en later zag Lalla versierde meelzakken terug: ze waren haar gestuurd door schoolmeisjes, die de gestempelde letters van haar naam ‘Madame Vandervelde’ op de zakken hadden overgeborduurd.

In enkele alinea’s vatte Lalla het in haar boek samen: “Men did not try to make love to me. I suppose they realized that being in mourning, very much upset about what was going on in Europe, and very hard worked with speaking all over the country, any advances would have been discountenanced immediately. But some of them were distinctly sentimental. One, who was also very energetic and helpful, wrote me almost passionate letters about my work. He compared me to Joan of Arc and Diana of Ephesus: a curious mixture. Knowing that my chief interest in peace time had lain in questions pertaining to art, he used to send me long disquisitions on Berenson’s latest book, at the same time quoting prices, in the most business-like way, of commodities that I might buy and send to Europe.’

Over de keuze van katoenen meelzakken: ‘It was this kind and generous friend who helped me to send off the first lot of bags filled with flour to Belgium, the country that needed bread most at the time. It was his idea to choose linen of which the bags were made in such fine quality that when washed and bleached it could be used for men’s shirts or for little frocks or overalls for children.’

Over het stempelen van de naam Madame Vandervelde op de meelzakken: ‘My name was stamped on each one of the sacks, and I remember my anguish when, shortly after they had been shipped, the news came that the Germans would not allow any object marked with a name to enter a country they were occupying. I spent a sleepless night wondering what would happen to the flour that was wanted so badly. Much to my relief, the German Embassy in Washington, to whom my kind friend had wired, answered that permission would be given for the sacks to be landed.

Over de geborduurde meelzakken die ze later terug ziet: ‘Later I had the great joy to see some of them again. They were sent to me by school children who had embroidered the letters of my name on them surrounded by pretty designs of their own making.’

In tegenstelling tot de indruk die ontstaat uit deze alinea’s over de bijdragen aan voedselhulp, zou Madame Vandervelde zelf het geld dat ze inzamelde vooral hebben willen bestemmen voor de echte helden: de Belgische soldaten, die in de loopgraven vochten op het kleine stukje Belgische grond dat nog door hen werd bezet. Echter, dit was onmogelijk. Door de neutraliteit van Amerika was alleen inzameling van geld voor hulp aan de burgerbevolking van de oorlogslanden toegestaan. Toch slaagde ze erin, in privé-gesprekken, enkele donaties te verwerven voor de hulp aan militairen. Daarvan kocht en verzond zij de volgende goederen naar de soldaten: 10.284 paar sokken, 2.160 sets ondergoed en 400 dekens.

Ondanks het succes van haar missie ervoer Lalla haar verblijf van zes maanden in de VS als een grote belasting van haar zenuwen. Ze wist niet hoe het was om zo lang ongelukkig te zijn, geen moment kon ze de afschuwelijke oorlog vergeten, ze was moe en gedeprimeerd. ‘The mere fact of being so very far away from my own people, from my compatriots and friends, on another continent, in another world, where, however kindly received, the whole point of view, the whole outlook on life, was different, seemed more than I could bear sometimes. Almost every time I opened a European paper I saw news of the death of a friend, and I used to leave my letters from Europe unopened for days, so terrified was I of finding bad news.
…
Bad news from home, continual speaking in public, equally important private engagements, when I tried to enlist the sympathies of influential individuals for the cause of the Allies, long railway journeys by night, at the end of which there were always crowds of reporters anxious to interview me before I even had a bath or breakfast; such conditions were not destined to improve an already uncertain nervous system.”

Op Yale College in New Haven sprak ze als eerste vrouw tot de studenten: “they attended my meeting en masse”. Ook bezocht ze Harvard. Daarna ging ze naar Canada waar ze in Ottawa sprak in het bijzijn van de Hertog en Hertogin van Connaught en prinses Patricia. Bij het afscheid drukte de Hertog haar een cheque van 600 dollar in handen.

Terug in New York in december 1914 probeerde ze haar zin voor kunst aan bod te laten komen, ze woonde enkele concerten bij en ging naar musea en galeries om schilderijen te bekijken. Tijdens haar bezoeken aan miljonairs kreeg ze meestal de gelegenheid de privé kunstcollecties van deze mensen te zien.

Amerikaanse lof
Half maart 1915 was Lalla Vandervelde in Carnegie Hall, New York, waar ze de laatste toespraak tijdens haar missie hield.
Mr. Choate, een van de voornaamste advocaten van de VS, sprak haar lovend toe. De toespraak staat integraal afgedrukt in haar boek.

“TO MADAME LALLA VANDERVELDE:
On the eve of your departure for your home in Belgium it seems fitting that there should be some expression, inadequate though it must be, of the great regard in which you are held by hosts of men and women in this country.
During the five months since you came to us, shortly after the outbreak of the War, you have presented all over the United States the dire need of your unhappy countrymen. More than any other person you have made us realize the urgency of this need, its appaling extent and its heartrending appeal. You have been inspired by an eloquence born of your noble mission and you have won the response which could not fail to come.
There are forms of patriotic service which demand courage of a higher order even than that of the soldier in battle, a courage which has not the spur of excitement or impulse, a courage in the face of suspense, of heart-sickness far from home, family and friends, of utter weariness of body and spirit. Such courage, dear lady, since first you came to these shores to this present moment, has been yours.
We honor you as a brave souled woman; we thank you for making so clear our privilege of such human helpfulness as we can give, and we bid you farewell with feelings of deepest sympathy and the most earnest hope that brighter days will soon return to the country you love so truly and serve so devotedly.
New York, March 17, 1915”

Lusitania
Op 3 april 1915 vertrok ze naar Europa op het schip de ‘Lusitania’van de Britse Cunard Line. Het schip maakte in Lalla’s woorden ‘her last journey to Europe before the ever memorable one, de een na laatste reis voordat het getorpedeerd zou worden door een Duitse duikboot en zou vergaan. Ook deze reis van het passagiersschip was vol spanning voor de passagiers, er dreigde gevaar tijdens de overtocht.
De New York Evening World kopte: ‘Lusitania sails to-day with 838 pale passengers – Fear of German Submarines Makes All on Board Nervous – Some Cancel Passage. – Fast Trip is Planned- Liner’s Speed Expected to Protect Greatest Number to Sail Since War Began.’ De veiligheidsmaatregelen waren streng, alle passagiers werden nauwkeurig onderzocht en hun bagage gecontroleerd.

Op het laatste moment kwam een bode nog een pakket met $ 500 voor Madame Vandervelde aan boord brengen. Drie oorlogs-correspondenten, waaronder meneer E. Alexander Powell van de ‘New York World’, waren eveneens aan boord.[2] 
Lalla vermeldde dit allemaal niet in haar biografie. Wel vertelde ze over een luxeprobleem. Haar hut op het schip lag boordevol kado’s van Amerikaanse vrienden en sympathisanten, ze deelde ze zoveel mogelijk met personeel en medepassagiers. Het fruit bewaarde ze voor haar familie in Engeland.

Terug in Europa
Lalla had zich in New York voorbereid op de mogelijke achterdocht van mensen in Europa over haar werk. Ze had de financiën en administratie van het Madame Vandervelde Fund, punctueel bijgehouden door haar secretaresse Miss Conklin, laten verifiëren door een vooraanstaand accountantskantoor. Ze kreeg na terugkeer in Engeland een journalist op bezoek die haar vroeg welke steden ze had bezocht op haar missie. De Amerikaanse plaatsnamen waren hem zo onbekend, dat zij deze voor hem moest spellen. Daarna vroeg hij hoeveel geld ze had ingezameld. Haar antwoord “ongeveer $300.000, gelijk aan 60.000 Engelse ponden of anderhalf miljoen francs” leidde tot zijn reactie “That is quite impossible for a woman”. Waarop de accountantsverklaring tevoorschijn kwam en ze hem dringend verzocht in zijn artikel de gedetailleerde verantwoording van de gelden te publiceren.

Belgische kranten hebben in april berichten opgenomen over de resultaten van de missie van Mevrouw Vandervelde:
Met het gedacht den Belgischen vluchtelingen ter hulp te komen, heeft Mevrouw Vandervelde, vrouw van de staatsminister, zich naar Amerika begeven om daar eene reeks voordrachten over België en over den Duitschen inval in ons land te geven. Deze voordrachten brachten een anderhalf millioen frank op.[3]

Vijf maanden later verscheen nogmaals een artikel in De Legerbode[4], waaruit de bestemming bleek van de gelden die waren opgehaald in Amerika:
‘De moedige reizigster doorliep de Vereenigde Staten van den 18 September 1914 tot 2 April 1915. Zij slaagde er in de flinke som van 1.437.135 fr. 75 in te zamelen, welke werd besteed als volgt:
Voor terugkeer naar ’t vaderland                                    388.479 fr. 45;
Voor aankoop van levensmiddelen voor België:     995.426 fr. 30;
Voor het bijzonder fonds:                                                      53.230 frank.’
Mevrouw Vandervelde heeft haar apostolaat in Engeland voortgezet, waar hare schitterende voordrachten de som van 30.000 frank opbrachten. Ziedaar eene krachtdadige vrouw, en eene dappere propagandiste der edele gedachten, die de algemeene dankbaarheid verdient.’

Verder onderzoek
In de afgelopen drie blogs heb ik een poging gewaagd een deel van het levensverhaal van Lalla Vandervelde-Speyer te vertellen. Ze was een markante, ja, legendarische vrouw. Zeker als ik haar rol voor de versierde meelzakken in WO I in beschouwing neem.
Toch is er weinig over haar geschreven. Waar ze is genoemd zijn soms blatante onjuistheden gedebiteerd. Nadat ze gescheiden was van Emile Vandervelde en weer in Engeland woonde, is ze ogenschijnlijk uit de publiciteit verdwenen.  Op 95-jarige leeftijd is zij overleden in Putney.
Twintig jaar lang waren Lalla Speyer en Emile Vandervelde partners met grote wederzijdse invloed op elkaars werk en leven. Ze speelden een rol op het wereldtoneel in de turbulente tijd van 1900-1920.
Verder onderzoek naar het leven van Lalla Vandervelde-Speyer wil ik van harte aanbevelen.

Aanvulling 1 oktober 2022: Lalla Vandervelde staat op Wikipedia
De kennis over Lalla Vandervelde en haar levensverhaal waaiert online uit. Vanaf 23 september 2022 heeft zij haar eigen (Engelse) bladzijde op Wikipedia.
Zoals bij haar hoort staan er onjuistheden in de tekst. Verder werken aan haar geschiedenis en méér publicaties zijn dus geboden! Ik zie uit naar het vervolg.

Aanvulling 8 maart 2023:

Martine Vermandere: ‘Madame Lalla Vandervelde. A very exceptional woman.’

Ter gelegenheid van Internationale vrouwendag heeft Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis in Gent, het boek ‘Madame Lalla Vandervelde. A very exceptional woman’ uitgebracht, geschreven door Martine Vermandere, historicus en coördinator publiekswerking bij Amsab-ISG. Het boek is verschenen in Nederlands en Frans.

Dit is het eerste boek, verschenen in België, dat Lalla Vandervelde uit de vergetelheid rukt! Vermandere beschrijft het interessante leven van Lalla en haar grote invloed op de politieke en persoonlijke ontwikkeling van haar tweede echtgenoot, de socialistische politicus Emile Vandervelde.

Martine Vermandere schreef op basis van haar boek ook het scenario van een korte film over het leven van Lalla Vandervelde. Te zien online op de website van Amsab-ISG: ‘Lalla Vandervelde’

Dank aan Evelyn McMillan, Stanford University. Zij stuurde mij foto’s van versierde meelzakken in de collecties van de Herbert Hoover Presidential Library Museum en de Hoover Institution Archives.

‘Zakken zijn vol herinneringen. Iedere zak koestert een kostbaar en kwetsbaar verhaal.’

[1] Vandervelde, Lalla, Monarchs and Millionaires. London: Thornton Butterworth Limited, 1925

[2] New York Evening World, 3 april 1915

[3] De Legerbode, 24 april 1915; zie ook De Gentenaar. De landwacht. De kleine patriot, 28 april 1915

[4] De Legerbode, 2 september 1915

De versierde meelzakken in WO I van het Madame Vandervelde Fund springen er voor mij uit. Het maakt me blij te weten dat er een vrouw is geweest die met overtuiging de bevolking van België te hulp is gekomen. Die vrouw is Lalla Vandervelde-Speyer (Camberwell, Engeland, 4 april 1870 – Putney, Engeland, 8 november 1965). Zij is een van de zeer vele vrouwen die vastberaden werkten aan haar doel: zorg voor hulpbehoevende Belgische landgenoten. Ook haar versierde meelzakken vertellen het verhaal van liefdadigheid, dankbaarheid en voedselhulp.
Dit is deel 2 van een serie van drie blogs.
(Lees hier mijn blogs Madame Vandervelde Fund 1 en Madame Vandervelde Fund 3)

In haar biografie ‘Monarchs and Millionaires’, verschenen in 1925, gaf Lalla Vandervelde in vier hoofdstukken, totaal 60 bladzijden, haar persoonlijke indrukken over haar verblijf van zes maanden in Amerika. Ik geef een bloemlezing van verhalen uit het boek.[1]

Naar Amerika
In Antwerpen, op de vlucht voor het oprukkende Duitse leger, verbleef Lalla met haar man in Hotel St. Antoine en maakte voor het eerst in haar leven een luchtaanval van Duitse Zeppelins mee. Het geluid van vallende en ontploffende bommen vond ze angstaanjagend.

De volgende avond stond ze in de hal van het hotel en kwam in gesprek met meneer E. Alexander Powell, correspondent van de Amerikaanse krant de ‘New York World’, die tegen haar zei: “Why don’t you go over to the States and enlist the sympathy of American women and children for the poor Belgians?” De suggestie opende haar ogen voor wat zíj kon doen en ze ging onmiddellijk tot actie over om het te realiseren. Zonder instemming van de Belgische regering, of op z’n minst die van de premier Baron de Broqueville wilde ze het avontuur niet aangaan, zodat ze hem opzocht en haar plan voorlegde. Zijn reactie was negatief: “he liked the idea, but did not approve of a woman going alone on such a hazardous expedition, and so on and so forth”. Ontgoocheld verliet ze hem, maar ontmoette de privé-secretaris van Koning Albert en vertelde hem over haar plan.

Deze beloofde het met de Koning te bespreken en enkele uren later berichtte hij dat Koning Albert volledig instemde met het plan: “He knew what influence women have in America, and sent 4.000 francs towards my travelling expenses.”
Koningin Elizabeth gaf op haar beurt een hofdame opdracht Madame Vandervelde een brief te sturen, waarin ze het project goedkeurde, haar veel succes wenste en aangaf dat ze de brief kon meenemen om voor te lezen in Amerika.

Het Belgisch gezantschap (de ‘Atrocity Commission’) benoemd door Koning Albert, waaronder echtgenoot Emile Vandervelde, vertrok op 3 september met de White Star Liner ‘Celtic’ en arriveerde op 12 september in New York. Dit heb ik gelezen in Amerikaanse kranten. Lalla heeft in haar biografie met geen woord meer geschreven over het gezantschap, zelfs niet over haar man.

Omdat Lalla niet mocht meereizen op hetzelfde schip –‘no women ever had, or could, in any circumstances, accompany a diplomatic mission’- was het niet eenvoudig direct plaats te krijgen op een volgend schip. Met hulp van de Britse oud-ambassadeur in Japan, Sir Claude MacDonald, slaagde ze erin op 8 september 1914 vanuit Liverpool naar New York te vertrekken op de White Liner ‘Cretic’.

De oorlog woedde inmiddels ruim 4 weken en België was voor driekwart in handen van de Duitsers. De tien dagen op zee zou er voor de passagiers geen ontvangst van nieuwsberichten zijn. Voor Lalla voelde dat onverdragelijk en ze kreeg een radiotelegrafist zo ver om haar toe te zeggen dat hij haar in het geheim zou informeren, mocht er nieuws te melden zijn. Op 14 september kreeg ze een seintje en hoorde dat de Duitsers een halt was toegeroepen in hun opmars in Frankrijk.

Ze bereidde aan boord haar missie voor: de sympathie oproepen van de Amerikanen door hen als ooggetuige te vertellen over de verschrikkingen, die hadden plaatsgevonden in België. Ze hoopte er de publieke opinie mee te beïnvloeden en beroep te doen op de bekende gulheid van Amerikanen om het lot van de Belgische vluchtelingen te verlichten. Op dat moment wist ze niet dat binnen drie maanden de catastrofe veel groter zou zijn en dat de vraag was hoe alle Belgen te voeden, die in bezet gebied verbleven, dit aantal groeide tot 7,5 miljoen mensen…

Ze sprak met twee medereizigers, de heer Augustus Gardner, lid van het Amerikaanse Congres en de heer McEnerney, een hooggeleerde jurist uit San Francisco en nam hun waardevolle adviezen aan hoe ze haar propaganda zou moeten inkleden. Ze besefte dat ze haar verhaal in eenvoudige bewoordingen en zonder emotie zou moeten vertellen. Alleen dan kon ze rekenen op steun van de mensen in de VS, waar ook veel pro-Duitse sentimenten leefden. De avond voor aankomst in New York gaf de kapitein haar gelegenheid haar verhaal te doen aan boord van het schip. Ze haalde een eerste bedrag van 360 dollar op.

In New York
Bij aankomst van de ‘Cretic’ in New York op een zonnige, warme dag kleedde ze zich zonder verder na te denken over haar rol, in een kleurrijke zomerse outfit. Door de reactie van een medereizigster realiseerde ze zich dat haar kledingkeuze haar boodschap zou moeten ondersteunen, dus liet ze in New York haar garderobe zwart verven.
Eenmaal van boord zwermden verslaggevers en fotografen om haar heen, maar ze gaf geen interviews of kommentaar. Eerst wilde ze spreken met het Belgian Relief Committee*) om te weten wat ze wel en niet kon zeggen. De Belgische consul-generaal, de heer Mali, haalde haar op in de haven en bracht haar naar haar logeeradres. De volgende dag kreeg ze beschikking over een secretaresse, Miss Conklin, die haar zes maanden heeft bijgestaan.

Op 18 september verscheen in de Evening World, de avondeditie van de New York World, de krant van correspondent Alexander Powell, een artikel met foto, onder de kop ‘Mme. Vandervelde brings note from Queen Elizabeth. Wife of Belgian Minister of State Here to Appeal to Americans. Woman envoy here to appeal for aid for destitute Belgians.’

Op reis in Amerika
Lalla Vandervelde ging het avontuur aan en in haar boek heeft ze op humoristische wijze verslag gedaan van haar bezoeken aan miljonairs en hoogwaardigheidsbekleders. Haar gastvrouwen en gastheren zijn meestal anoniem gebleven, ze stak de draak met hun verveling, hun gemis aan kennis over cultuur, hun gemis aan kennis over internationale politiek, hun afhankelijkheid van personeel. In het algemeen was ze “full of pity for this poor millionaire”. Ook ontmoette ze een jonge supermiljonair die haar geen geld kon geven. “the money he devoted to charities was managed and distributed by a committee of specialists in economics, in social hygiene or in some other form of benevolence. This struck me as being a logical, if unpleasant, way of distributing riches.”

Nog een anecdote: “I spoke on that day to a room full of very expensive looking people. The women …, wore the most outrageous clothes. But they were interested, in their own way in the War, and had made it the fashion to knit very brightly-coloured silk scarves to send to the British and French boys at the front. It was maddening to have to speak about the horrors of the War to the clicking of knitting needles…” Vervolgens kwam er een mopshond de kamer binnen, omdat die niet langer zonder zijn baasje kon, maar die piepte, blafte en rende rond, zodat ze haar verhaal moest staken tot de hond verwijderd was, samen met zijn bazin. Conclusie: “I did not get anything like the money I expected from that rich audience.”

Mensen met kleine inkomens, chauffeurs en bedienden in restaurants, kledingverzorgsters, deden hun uiterste best en brachten bedragen bij elkaar, die ze met enkele vriendelijke, bemoedigende woorden overhandigden.

Lalla was goed te spreken over de Amerikaanse vrouwelijke en mannelijke journalisten en had een prima werkrelatie met hen. Een New Yorkse dinner party met 6 vrouwelijke journalisten noemde ze een van de meeste interessante ervaringen tijdens haar Amerikaanse verblijf. “They were eager, tired looking women. Most of them had been married young and badly treated by their husbands, whom they had divorced. This meant poverty, and not infrequently one or two children to bring up. They were very naturally proud at having made a success of life and told me details of the terrible struggles they had gone through. Most of them hated men with an extraordinary active and vital hatred. Only one of them said she was still in love with her husband, but as he was exploiting her, she felt she ought to leave him. She spoke as if she were ashamed of her love and reluctance to be free.
…
I had never met so many women in the same circumstances. They were not soured or embittered, but proud and happy, especially when they spoke about their children, who were mostly grown up and prepared, through their mothers’ struggles for the battle of life”.

Met Lalla’s interesse in de rol van de vrouw gaf ze haar beeld op de Amerikaanse samenleving eind 1914, begin 1915: “There is no stigma attached to certain kinds of work, as there was in Europe before the War, and a woman’s scope is infinitely wider than at home.”

Berichten in Belgische kranten
Na drie maanden berichtten enkele Belgische kranten over Madame Vandervelde’s missie. ‘En Amérique – Le mouvement charitable en faveur de la Belgique qui souffre prend journellement de l’ampleur. C’est ainsi que Mme. Lalla Vandervelde, retour à New York d’un voyage de trois mois aux Etats Unis en a rapporté des dons en nature et en espèces pour une somme de 213.000 dollars. Elle continue son voyage fructueux’.[2]

Een ander artikel bevatte het nieuws van een grote donatie van zakken meel uit Buffalo, met de opmerking dat de zakken bedoeld zijn voor hergebruik: ‘Madame Vandervelde, de vrouw van de Minister van Staat, is al meer dan drie maanden in de Verenigde Staten. Ze gaf en geeft daar over België en de gruwelen, waarvan het land slachtoffer is geworden, een reeks lezingen die overweldigend succes hebben en waarin België en de Belgen alle lof krijgen toegezwaaid. … Na deze bijeenkomsten stromen de donaties voor families van Belgische slachtoffers binnen. Madame Vandervelde heeft op dit moment al bijna 1.400.000 francs ingezameld!

In Buffalo hebben industriëlen haar een schip geladen met 10.000 zakken meel geschonken – zakken gemaakt van fijn doek en van fijne stof, zodat deze vervolgens gebruikt kunnen worden en getransformeerd tot kleding en handdoeken voor de Belgen.
Afgelopen week was Madame Vandervelde in Boston waar haar lezingen door 5000 mensen zijn bijgewoond.’[3]

Madame Vandervelde Fund
Het fonds is mij bekend dankzij de versierde meelzakken van WO I in museumcollecties in België en de VS. Ik vroeg me daarom af: hoe groot was de organisatie, wie vormde het bestuur?

Blijkens de biografie van Lalla Vandervelde stichtte zij het Madame Vandervelde Fund om de grote bedragen aan ingezamelde dollars in onder te brengen. De structuur van het fonds was echter zeer eenvoudig van opzet: het bestond uit de twee vrouws-organisatie van Madame zelf en haar secretaresse Miss Conklin! Lalla Vandervelde: “I have always been proud to think that we two women, without any committee to back us, organized my campaign, which produced in material things alone 300,000 dollars or, what was at that time, a million and a half francs.”

Wordt vervolgd.
Lees hier mijn blog Madame Vandervelde Fund 3

*) The Belgian Relief Committee: Jeffrey B. Miller noemde Madame Vandervelde in relatie tot het Belgian Relief Committee in zijn eerste boek ‘Behind the Lines‘, Millbrown Press, 2014, op p. 226 en 227:

‘The Belgian Relief Committee had been founded in the late summer by a “few modest Belgians and their sympathizers,” according to one magazine article. At its head was Rev. J. F. Stillemans, a Catholic priest of Belgian birth …
Stillemans got involved in trying to help the Belgian refugees and became the president of the Belgian Relief Committee. The chairman of the executive committee, and the real power behind the group, was Robert W. de Forest, the vice president of the American Red Cross. During a vacation in Europe that was interrupted by the start of the war, he had seen the Belgian devastation. When he returned home he started the group outside the confines of the Red Cross.  The Belgian members of de Forest’s organization included the Belgian consul in New York, the Belgian minister to the United States, and a well-to-do patron, Madame Vandervelde. …
She had become a darling of New York City, and the country, when she announced she would not go home until she had collected $1 million to aid her country.’

‘Zakken zijn vol herinneringen. Iedere zak koestert een kostbaar en kwetsbaar verhaal.’

Mijn dank gaat uit naar Dr. Ingrid De Meûter en Ria Cooreman van het Museum Kunst & Geschiedenis in Brussel. Ze hebben me de gelegenheid geboden de collectie meelzakken van WO I  van het museum, de zgn. ‘Collectie Errera’ , waarin opgenomen twee onbewerkte meelzakken van het Madame Vandervelde Fund, te bestuderen op 21 februari 2020.

[1] Vandervelde, Lalla, Monarchs and Millionaires. London: Thornton Butterworth Limited, 1925

[2] L’écho belge- journal quotidien du matin paraissant à Amsterdam, 16 december 1914

[3] Le XXsiecle: journal d’union et d’action catholique, 16 januari 1915; eigen vertaling uit het Frans